2018-08-28

Ułatwienia w prowadzeniu wielopokoleniowych przedsiębiorstw

Głównym celem nowo uchwalonej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej jest płynna kontynuacja działalności przedsiębiorstwa po śmierci właściciela. Zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami śmierć przedsiębiorcy implikuje wygaśnięcie uprawnień do korzystania np. z NIP-u, zezwoleń czy koncesji. Niemożliwe jest także korzystanie z środków ulokowanych na koncie bankowym wykorzystywanym do prowadzenia działalności gospodarczej, nie można powoływać się na wydane uprzednio interpretacje podatkowe, brak jest także ciągłości rozliczeń podatkowych, np. związanych z ulgami na działalność badawczo-rozwojową, w związku z czym spadkobiercy osoby wykonującej działalność na własny rachunek nie mogą w sposób płynny rozwijać potencjału gospodarczego przedsiębiorstwa.

Nowa ustawa zakłada możliwość zachowania dotychczasowych umów z pracownikami (z pewnymi zastrzeżeniami), NIP, ciągłości rozliczeń podatkowych, koncesji, zezwoleń czy kontraktów handlowych.

Możliwe będzie ustanowienie jednego zarządcy sukcesyjnego z chwilą śmierci przedsiębiorcy, jeżeli przedsiębiorca złoży do CEIDG wniosek o wpis powołanego zarządcy sukcesyjnego. W braku stosownego wpisu zarządcę sukcesyjnego powołać mogą spadkobiercy przedsiębiorcy, którzy przyjęli spadek, zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny lub jego małżonek, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Zarządcą sukcesyjnym może być osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, z zastrzeżeniem, że nie może nim zostać osoba, w stosunku do której wydano zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Zarządca sukcesyjny będzie miał prawo prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, otrzyma także umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, które związane są z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku. Zarządca sukcesyjny może prowadzić wszelką działalność nieprzekraczającą zwykłego zarządu. Zgodę na czynność przekraczającą zwykły zarząd może wyrazić sąd. Zarządca sukcesyjny będzie także mógł ustanowić pełnomocnika.

Obowiązkiem zarządcy sukcesyjnego będzie sporządzenie inwentarza przedsiębiorstwa i złożenie go przed notariuszem niezwłocznie po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego, a po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego niezwłoczne wydanie przedsiębiorstwa w spadku jego właścicielom.

Jak zostało wspomniane, omawiana ustawa przewiduje dalsze obowiązywanie umów o pracę, pod warunkiem, że z chwilą śmierci pracodawcy zostanie ustanowiony zarząd sukcesyjny. Wówczas do dnia wygaśnięcia zarządu obowiązki pracodawcy będzie wykonywać zarządca sukcesyjny. Natomiast w przypadku, gdy zarząd sukcesyjny zostanie ustanowiony później niż z chwilą śmierci przedsiębiorcy, umowa o pracę wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy. Pracownik może jednak wcześniej uzgodnić z zarządcą sukcesyjnym kontynuowanie stosunku pracy na dotychczasowych zasadach.

Nowe przepisy przewidują możliwość dalszego wykonywania decyzji administracyjnej po śmierci przedsiębiorcy pod warunkiem potwierdzenia tej możliwości przez organ administracji publicznej, który wydał decyzję, na wniosek zarządcy sukcesyjnego złożony w terminie trzech miesięcy od ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

W odniesieniu do zobowiązań podatkowych, przedsiębiorstwo w spadku będzie jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, będącą jednak podatnikiem.

Za zobowiązania przedsiębiorstwa w spadku jego właściciele ponosić będą odpowiedzialność solidarną, natomiast w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego za zaległości podatkowe przedsiębiorstwa w spadku odpowiadać będzie zarządca sukcesyjny całym swoim majątkiem.

Nowa ustawa nie rozwiązuje jednak wszystkich problemów spadkobierców przedsiębiorcy. Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę na brak w przyjętej regulacji rozwiązań, które umożliwiłyby bezpośrednie przekazanie przedsiębiorstwa zmarłego jego następcom prawnym, bez konieczności rozpoczynania przez spadkobiercę własnej działalności gospodarczej. Ustawa nie rozwiązuje też problemów, które powoduje śmierć małżonka osoby prowadzącej działalność gospodarczą w przypadku, gdy między małżonkami istniał ustrój wspólności majątkowej.

W celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.