Przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 roku – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18, t.j.; dalej: KSH) nie wskazują obowiązku zawarcia umowy z członkiem zarządu spółki ani nie regulują, jaki tytuł prawny ma wiązać członka zarządu ze spółką. W związku z powyższym członkowie zarządu sp. z o.o. mogą pełnić swoją funkcję na podstawie m.in. umowy o pracę, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub wyłącznie na podstawie uchwały o powołaniu członka zarządu, a sposób ich wynagradzania wynika z treści tychże umów bądź uchwały, co szczegółowo analizujemy w niniejszym artykule.

Podstawy prawne wynagradzania członka zarządu sp. z o.o.

Wynagrodzenie członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) może być uregulowane zarówno przez zawarcie stosownej umowy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, opartej na przepisach ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz Dz. U. z 2024 r. poz. 878, dalej: KP) lub ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890, 1933 oraz Dz. U. z 2024 r. poz. 653, dalej: KC), jak i w samym akcie powołania członka zarządu spółki.

Do najczęstszych tytułów prawnych, które kształtują wynagrodzenie członka zarządu sp. z o.o. zalicza się obecnie umowę o pracę, kontrakt menedżerski, umowę zlecenie oraz powołanie.

Umowa o pracę

Zatrudnienie członka zarządu sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę jest jedną z popularnych form zatrudnienia menedżerów pełniących kluczowe funkcje w spółce. Wybór tej formy umowy ma swoje korzyści, ale również wiąże się z pewnymi ograniczeniami i konsekwencjami prawnymi.

Zgodnie z art. 203 § 1 KSH, członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników, co nie pozbawia go roszczeń wynikających ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

Umowa o pracę z członkiem zarządu musi spełniać wymagania określone przez przepisy prawa pracy, jednakże należy pamiętać o szczególnych zasadach reprezentacji spółki. W przypadku podpisywania umowy o pracę z członkiem zarządu, spółka jest reprezentowana przez radę nadzorczą bądź pełnomocnika ustanowionego uchwałą zgromadzenia wspólników.

Umowa o pracę wiąże się z powstaniem tzw. podporządkowania pracowniczego, co oznacza, że niemożliwe jest zawarcie umowy o pracę z członkiem zarządu będącym jedynym wspólnikiem jednoosobowej spółki ze względu na niemożność rozdzielenia osoby pracodawcy od osoby pracownika (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2012 r., sygn. akt I UK 260/11). W takim przypadku konieczne jest zawarcie z członkiem zarządu stosunku prawnego innego niż stosunek pracy, opartego na przepisach prawa cywilnego.

Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę podlega opodatkowaniu według skali podatkowej PIT, co oznacza, że spółka jako płatnik jest zobowiązana do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dla członka zarządu sp. z o.o. oznacza to większe zabezpieczenie socjalne, ale również wyższe koszty zatrudnienia dla spółki.

Kontrakt menedżerski

Kontrakt menedżerski jest umową cywilnoprawną, co oznacza, że nie podlega przepisom prawa pracy, lecz przepisom wskazanym w KC, a wynagrodzenie członka zarządu z tytułu takiej umowy jest traktowane jako przychód z działalności wykonywanej osobiście.

Zgodnie z treścią art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226, 232, 854, 858, 859, 863), przychodami z działalności wykonywanej osobiście są przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osoby prawne.

Kontrakt menedżerski często zawiera szczegółowe postanowienia dotyczące zakresu m.in.:

• odpowiedzialności członka zarządu;
• celów do osiągnięcia;
• oraz premii uzależnionych od wyników spółki.

Wynagrodzenie z kontraktu menedżerskiego jest opodatkowane na ogólnych zasadach, a składki na ZUS mogą być odprowadzane w zależności od charakteru umowy.

Umowa zlecenie

Zawarcie umowy zlecenia z członkiem zarządu sp. z o.o., podobnie jak w przypadku kontraktu menedżerskiego, jest dopuszczalne, ponieważ zgodnie z art. 203 § 1 KSH taka umowa stanowi inny stosunek prawny.

Umowa ta również podlega przepisom KC, a wynagrodzenie z tego tytułu jest traktowane jako przychód z działalności wykonywanej osobiście i opodatkowane na ogólnych zasadach.

Umowa zlecenia w takim przypadku określa zakres obowiązków członka zarządu oraz wysokość wynagrodzenia przysługującego za wykonywanie określonych czynności.

Powołanie

W niektórych przypadkach wynagrodzenie członka zarządu może być ustalone na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, bez konieczności zawierania odrębnej umowy.

Powołanie jest najprostszą formą ustalenia wynagrodzenia, a także najbardziej elastyczną. Omawiając kwestię powołania członka zarządu na podstawie przepisów KSH, należy szczególnie podkreślić, że nie należy go utożsamiać z powołaniem, o którym mowa w art. 68 § 1 KP.

Powołanie uregulowane w KSH nie stanowi podstawy do nawiązania stosunku pracy, o którym mowa w art. 68 § 1 KP, gdyż odnosi się jedynie do powołania członka zarządu do pełnienia funkcji w organie sp. z o.o.

W przypadku wynagrodzenia na podstawie powołania nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, jednak od 2022 r. powołanie jest tytułem do uiszczania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zasady wynagradzania członka zarządu sp. z o.o.

W spółce z o.o. przepisy KSH nie wymagają obligatoryjnego ustalania wynagrodzenia dla członka zarządu ani nie nakładają na spółkę obowiązku wypłaty wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji.

Członek zarządu może zatem wykonywać swoje obowiązki nieodpłatnie, jeśli wyrazi na to zgodę. Najczęściej jednak wynagrodzenie jest przyznawane, a może być ustalone na podstawie uchwały wspólników, umowy o pracę lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu (np. umowy cywilnoprawnej).

W świetle art. 203¹ KSH uchwała wspólników może ustalać zasady wynagradzania członków zarządu, w szczególności:

• maksymalną wysokość wynagrodzenia;
• przyznawanie członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych;
• lub maksymalną wartość takich świadczeń.

Wynagrodzenie członków zarządu zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub innej umowy określa organ albo osoba wyznaczona uchwałą zgromadzenia wspólników do zawarcia umowy z członkiem zarządu.

W przypadku podjęcia uchwały o powołaniu członka zarządu sp. z o.o. wysokość wynagrodzenia może być ustalona w tej uchwale lub w odrębnej uchwale. Wspólnicy mogą określić wysokość wynagrodzenia lub warunki jego obliczania, np. zależne od wyników finansowych spółki, a także przyznać członkowi zarządu dodatkowe świadczenia związane z pełnioną funkcją. W takiej sytuacji nie ma już konieczności zawierania dodatkowej umowy pomiędzy członkiem zarządu a sp. z o.o.

Składniki wynagrodzenia członka zarządu sp. z o.o.

Wynagrodzenie członka zarządu może składać się z różnych elementów, które wspólnie tworzą atrakcyjny pakiet wynagrodzeniowy. Należą do nich:

• wynagrodzenie zasadnicze – stała kwota, ustalana zazwyczaj jako miesięczna wypłata, stanowi główną część wynagrodzenia i często jest uzależniona od zakresu obowiązków oraz wielkości spółki;
• premie i nagrody – dodatkowe świadczenia przyznawane za osiągnięcie określonych celów biznesowych, mogą być uzależnione od wyników finansowych spółki, realizacji konkretnych projektów lub osiągnięcia innych wcześniej ustalonych wskaźników. Premie często stanowią istotny element programów motywacyjnych, mających na celu zachęcenie członków zarządu do podejmowania działań na rzecz rozwoju spółki;
• dodatki funkcyjne – przyznawane członkom zarządu pełniącym dodatkowe funkcje, np. przewodniczącego zarządu lub dyrektora finansowego. Dodatki te są formą uznania za większą odpowiedzialność oraz rozszerzony zakres obowiązków;
• odprawy i świadczenia emerytalne – w zależności od zapisów umowy członkowie zarządu mogą być uprawnieni do odprawy w przypadku odwołania z pełnionej funkcji lub przejścia na emeryturę. Takie świadczenia są często negocjowane indywidualnie i mogą stanowić istotny element wynagrodzenia, szczególnie w przypadku długotrwałej współpracy z daną spółką;
• świadczenia niepieniężne – mogą przyjmować formę, np.: służbowego mieszkania, służbowego samochodu, prywatnej opieki medycznej, ubezpieczenia na życie, dofinansowania do posiłków czy kart sportowych (benefitów).

Podsumowanie

Członek zarządu sp. z o.o. może być wynagradzany na różne sposoby, co podkreśla elastyczność wyboru spółki między umowami cywilnoprawnymi, takimi jak kontrakt menedżerski czy umowa zlecenia, a umową o pracę.

Choć przepisy KSH nie nakładają obowiązku ustalania wynagrodzenia, najczęściej jest ono przyznawane. Możliwe jest również ustalenie wynagrodzenia na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników spółki, a jego struktura może obejmować wynagrodzenie zasadnicze, premie, dodatki funkcyjne oraz świadczenia niepieniężne.

Szeroko pojęte doradztwo w sprawach dotyczących spółek to jeden z obszarów naszej specjalizacji>